Zapytani o to, jaką rolę w organizmie pełnią jelita, z pewnością odpowiedzielibyście, że polega ona na ułatwieniu trawienia. Ale to tylko część prawdy, gdyż nasze jelita to niezwykle złożone narządy o dużo szerszym spektrum działania.

Jelita – budowa

Jelita, to narządy o niezwykle złożonej budowie, które stanowią jeden z ważniejszych elementów układu pokarmowego. Rozróżnia się dwie główne części jelit – jelito cienkie i grube, przy czym każde z nich charakteryzuje się inną budową, długością, średnicą oraz pełnionymi funkcjami. Oddzielone są one od siebie zastawką krętniczo – kątniczą, określaną jako zastawka Buhina.

Jelito cienkie

Stanowi najdłuższy odcinek układu pokarmowego. Może mieć od 4 – 6 metrów długości, natomiast jego średnica może wynosić od 3 do 5 cm. Jelito cienkie rozpoczyna się zaraz za żołądkiem. Wyróżnia się kilka jego fragmentów. Pierwsza z nich to dwunastnica, w której następuje rozłożenie pokarmu na poszczególne składniki. Przechodzi ona następnie w jelito czcze, gdzie ma miejsce wchłanianie składników pokarmowych, a to z kolei w jelito kręte mające swój udział w budowaniu naszej odporności. U końca jelita cienkiego znajduje się wspomniana wcześniej zastawka Buhina.

Jelito grube

Jego długość może wynosić blisko 2 metry. Łączy ono jelito cienkie z odbytem. Dzieli się na 7 fragmentów. Są to: jelito ślepe, okrężnica wstępująca przechodząca w poprzecznicę, a następnie w okrężnicę zstępującą i esicę. Ostatni fragment jelita grubego to odbytnica – inaczej jelito proste. Jelito grube zakończone jest kloaką, w której zbierają się odpadowe produkty przemiany materii. Charakterystyczne dla jelita grubego są jego pofałdowana i pozagłębiana powierzchnia oraz ruchy, które wykonuje w celu oczyszczenia organizmu z zalegających w nim zbędnym treści pokarmowych.

 Jelita i pełnione przez nie funkcje

Jak już wcześniej nadmieniliśmy, jelita w zależności od budowy pełnią zróżnicowane role. Jelito cienkie bierze udział w procesie trawienia. Produkuje ono sok trawienny. Jest też odpowiedzialne za ekstrahowanie z pokarmu cennych makroskładników, które następnie wchłaniają się do krwi i są przez nią transportowane do poszczególnych komórek naszego ustroju. Jelito cienkie jest ponadto odpowiedzialne za przyswajanie przez organizm znajdujących się w pokarmie składników odżywczych jak: węglowodany, białka, tłuszcze, witaminy czy sole mineralne. Dzięki temu nasz ustrój otrzymuje porcje niezbędnej do funkcjonowania  energii.

Pierwszym sygnałem, że jelita nie są w formie, często jest ból brzucha

Jelito grube z kolei uczestniczy w procesie wydalania ubocznych produktów przemiany materii. Poza tym jelito grube odpowiedzialne jest za prawidłowe wydalanie kału. Oznacza to, że jeśli tylko jest zdrowe, czyli gdy uważamy na to, co jemy i nie unikamy aktywności fizycznej, nigdy nie będziemy uskarżać się na takie kłopoty jak: niestrawność, uczucie ciężkości w żołądku czy zatwardzenia. Jest ono również niezwykle ważne, jeśli chodzi o sprawne działanie układu odpornościowego, gdyż to właśnie jelito grube stanowi pierwszą linię obrony przed szkodliwymi mikroorganizmami jak patogeny, alergeny czy toksyny.

Ponadto w jelicie grubym bytują tzw. dobre bakterie, co zwiększa znacznie zakres jego działania. Mianowicie ich istnienie powstrzymuje namnażanie bakterii chorobotwórczych, dzięki czemu jesteśmy lepiej chronieni przed chorobami nowotworowymi, ale i zakaźnymi. Ponadto dobre bakterie bytujące w jelicie grubym ułatwiają wchłanianie ważnych dla zachowania sprawności ustroju mikroelementów. Takie dobroczynne działanie wykazują bakterie kwasu mlekowego. Drugi typ dobrych bakterii zamieszkujących jelito grube to Bifidobakterie. Dzięki nim szybciej możemy pokonać te infekcje, które wywołują biegunki bakteryjne. Dzięki Bifidobakteriom wyraźnemu skróceniu ulega również czas trwania infekcji rotawirusowych, ich przebieg jest też nieco łagodniejszy. Dzięki obecności dobrych bakterii jelito grube uczestniczy też w wytwarzaniu witaminy K i niektórych witamin z grupy B.

Zaburzenia pracy jelit i ich efekty

Jak sami widzicie – jelita  można z powodzeniem określić, jako narządy wielofunkcyjne, a to oznacza, że są one również narażone na częste zaburzenia. Stoją za nimi niewłaściwe dieta i nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Zaburzenia pracy jelit mogą pociągnąć za sobą wiele nieprzyjemnych konsekwencji. Najczęściej są to kłopoty ze strony układu pokarmowego, ale nie tylko. Otóż, gdy nasze jelita pracują niewłaściwie, czyli ich mikroflora zostaje zaburzona, wówczas stajemy się bardziej podatni na depresje, spadki nastroju czy kłopoty z koncentracją. Ponadto, jeśli sprawność jelit zostanie zaburzona, możemy zauważyć wyraźne zmiany w naszym wyglądzie.

Podsumowując – funkcje jelit nie ograniczają się jedynie do czynnego udziału w procesie trawienia, chociaż stanowią jego niezwykle istotną rolę. Są one także odpowiedzialne za naszą kondycję fizyczną, odporność na wiele groźnych chorób – w tym nowotworowych – i po części za równowagę psychiczną. Dlatego w trosce o nie, powinniśmy zwracać większą uwagę na to, co ląduje na naszym talerzu oraz więcej czasu spędzać w ruchu niż przed monitorem komputera czy telewizora. Warto też zadbać o regularne nawadnianie.