Porcelana w subtelny sposób łączy w sobie niezwykłą delikatność i elegancję. Zarazem jest jednym z najbardziej cenionych materiałów, służących do produkcji zastaw stołowych oraz uroczych bibelotów. Ceramika ta od wieków stanowiła symbol luksusu. Porcelanę wyrabianą w Saksonii nazywano „białym złotem”, dlatego osiągała ona ceny porównywalne do tego cennego kruszcu. Produkcja w Miśni początkowo prowadzona była na małą skalę, dlatego jej pojedyncze egzemplarze traktowano jak dzieła sztuki. Dopiero pod koniec lat 20 XX wieku, stała się ona bardziej dostępna dla społeczeństwa. Skąd wzięła się porcelana i w jaki sposób zaczęto ją wyrabiać w Europie?

Ceramika prosto z dalekich Chin

Wynalazcami porcelany byli Chińczycy. Już w starożytności – od II w p.n.e. – wytwarzali oni naczynia z masy porcelanowej, dziś określanej przez specjalistów „protoporcelaną”. Udoskonalenie technologii produkcji ok. VII wieku n.e., pozwoliło Chińczykom na wypalenie naczyń nazywanych porcelanowymi. Cechowały się one białym kolorem, przezroczystością materiału, a także wydawaniem specyficznego rezonansu. Cudzoziemcy zachwycali się tymi niezwykłymi wyrobami. Jednym z nich był perski lub arabski podróżnik Sulejman, który w roku 851 n.e. o chińskiej ceramice napisał tak: „Chińczycy posiadają bardzo delikatną glinkę, z której wytwarzają naczynia tak przezroczyste, jakby ze szkła; można zobaczyć wodę przez ścianki naczynia, chociaż jest ono wykonane z gliny”.

Przykład chińskiej porcelany

Przykład chińskiej porcelany (Źródło: banzaj.pl)

Pierwszym Europejczykiem, który zetknął się z porcelanowymi naczyniami był Marco Polo. W trakcie swojej sławnej podróży do Chin przebywał on na dworze cesarza Kubilaja. W swoim pamiętniku zapisał słowo „porcelana”, którym określił wyroby tam widziane. Ceramika ta zapewne skojarzyła mu się z muszlami genus porcellana, mającymi bardzo połyskującą i ubarwioną powierzchnię.

Marco Polo był pierwszym Europejczykiem, który zetknął się z chińską porcelaną

Marco Polo był pierwszym Europejczykiem, który zetknął się z chińską porcelaną (Źródło: aglobalreach.com)

Sam termin „porcelana” w Europie zaczął być używany dopiero w XVI wieku.

Porcelana w Europie

Europejczycy zauroczeni wynalazkiem Chińczyków, postanowili wprowadzić jego produkcję na obszar swojego kontynentu. W Europie technologię wytwarzania porcelany wynalazł na początku XVIII wieku Ehrenfried Walther von Tschirnhaus.

Wynalazca technologii wytwarzania porcelany europejskiej

Wynalazca technologii wytwarzania porcelany europejskiej (Źródło: spinoza.blogse.nl)

Po jego śmierci działalność tę kontynuował jego uczeń  – Johann Friedrich Böttger – alchemik elektora saskiego i króla Polski Augusta II Mocnego, kolekcjonera chińskiej porcelany. Praca alchemika przebiegała w Miśni i Dreźnie. Böttger wytworzył twardą białą porcelanę w 1709 roku, tym samym stając się pierwszym oficjalnym producentem porcelany europejskiej. Było to osiągnięcie bardzo ważne, przede wszystkim biorąc pod uwagę rosnące w tamtym czasie zainteresowanie chińszczyzną.

Figurki z miśnieńskiej porcelany

Figurki z miśnieńskiej porcelany (Źródło: poznanskiehistorie.blogspot.com)

Drugim ośrodkiem europejskiej produkcji porcelany była Wielka Brytania, w której w 1745 roku opracowano recepturę porcelany kostnej.

Porcelana została wynaleziona przez starożytnych Chińczyków, którzy swoje wyroby pokazali Europejczykom dopiero w XIII wieku. Z czasem produkcja porcelany przeniosła się do Europy i po dziś dzień ceramika ta zachwyca swoim wdziękiem i pozostaje cennym materiałem do wyrobu naczyń i innych drobiazgów.